Η ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ του Αγίου Ιουστίνου (Πόποβιτς)

Κάθε ιερά πράξις και τελετουργία εν τη Εκκλησία είναι ένα μυστήριόν Της και κάθε μυστήριόν Της είναι μεγάλο όπως το ίδιον το μυστήριον της Εκκλησίας, διότι κάθε μυστηριακή πράξις εν τω θεανθρωπίνω οργανισμώ της Εκκλησίας ευρίσκεται εις οργανικήν και ζωτικήν σχέσιν με το κεντρικόν μυστήριον της Εκκλησίας, τον Θεάνθρωπον Χριστόν. Ιδού ένα παράδειγμα: ο μικρός αγιασμός. Παρ΄ όλον ότι πρόκειται περί μικράς πράξεως της Εκκλησίας, το ιερόν θαύμα το οποίον τελείται δι΄ αυτής είναι τεράστιον και τόσον μεγάλον όσον η ιδία η Εκκλησία. Το ηγαπημένον θαύμα αυτό, επισκέπτεται τώρα και δύο χιλιάδες χρόνια εκατομμύρια ψυχών των ορθοδόξων χριστιανών, καθαρίζει αυτάς και αγιάζει, χαρίζον εις αυτάς την υγείαν και την αθανασίαν, και ούτε σταματά ούτε πρόκειται να σταματήση έως ότου υπάρχει ο ουρανός και η γη. Ο αγιασμός δε είναι μόνον ένα από τα πολυάριθμα άγια μυστήρια τα ακαταπαύστως θαυματουργούντα εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία! Αλλά και κάθε αγία αρετή εις την ψυχήν του ορθοδόξου χριστιανού είναι ένα μυστήριον του Χριστού, διότι κάθε αρετή ευρίσκεται εις οργανικήν σχέσιν με το μυστήριον του Βαπτίσματος και δι΄ αυτού με όλον το θεανθρώπινον μυστήριον της Εκκλησίας. Ούτω π. χ. η πίστις είναι αγία αρετή αλλ΄ εν ταυτώ και άγιον μυστήριον, δια του οποίου ο ορθόδοξος χριστιανός διαρκώς ζη και σώζεται. Η δε αγία πίστις με την σωτήριον δύναμίν της γεννά εις την ψυχήν του και τας άλλας αρετάς: την προσευχήν, την αγάπην, την ελπίδα, την νηστείαν, την ελεημοσύνην, την ταπείνωσιν…, εκ των οποίων κάθε μία είναι πάλιν μυστήριον. Δια τούτο τα μυστήρια της Εκκλησίας του Χριστού δεν έχουν αριθμόν, διότι ο Θεός εν τη Εκκλησία Του δεν δίδει την Χάριν Του «εκ μέτρου» (Ιω. 3,34). Εις το παμπεριεκτικόν μυστήριον της Εκκλησίας του Θεανθρώπου Χριστού και ένα «Κύριε ελέησον» είναι άγιον μυστήριον όπως και εν δάκρυον της μετανοίας και εις στεναγμός της προσευχής.