Η ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΣ του Αγίου Ιουστίνου (Πόποβιτς)

Η ημέρα του Αγίου Πνεύματος, η οποία άρχισε την ημέραν της Πεντηκοστής συνεχίζεται διαρκώς εις την Εκκλησίαν με το πλήθος όλων των θείων δωρεών και των ζωοποιών και θεοποιών δυνάμεων (Πράξ. 10, 44-48. 11, 15-16. 15, 8-9. 19, 6). Τούτο σημαίνει την διαρκή παρουσίαν του Αγίου Πνεύματος εις την Εκκλησίαν, ούτως ώστε τα πάντα εν τη Εκκλησία να γίνωνται εν Αγίω Πνεύματι και δια του Αγίου Πνεύματος, από τα πλέον μικρά έως τα πλέον μεγάλα. Ούτω π.χ. όταν ο ιερεύς ευλογή το θυμιατόν περακαλεί τον Θεόν, όπως «καταπέμψη ημίν την χάριν του Παναγίου Πνεύματος», ή όταν τελήται το μεγάλο θαύμα του Θεού η χειροτονία του Επισκόπου τότε γίνεται επίκλησις του Αγίου Πνεύματος και επανάληψις της Πεντηκοστής, δηλαδή η έκχυσις του πληρώματος της χάριτος του Παρακλήτου. Τα δύο αυτά μυστήρια και γεγονότα, το πλέον μικρόν και το πλέον μεγάλον, μαρτυρούν και δείχνουν ότι όλη η ζωή της Εκκλησίας ιερουργείται εν Αγίω Πνεύματι. Δια τον λόγον αυτόν ακριβώς αποδίδεται τόση σημασία εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία εις την επίκλησιν του Αγίου Πνεύματος καθ΄ εκάστην ιεράν πράξιν και τελετήν.                                                                                                              

Αναμφιβόλως ο Χριστός είναι παρών εν τη Εκκλησία δια του Αγίου Πνεύματος, και η Εκκλησία παρούσα εν τω Χριστώ δια του αυτού Αγίου Πνεύματος. Ο Θεάνθρωπος Χριστός είναι η κεφαλή και το σώμα της Εκκλησίας, το δε Άγιον Πνεύμα η ενεργοποιός και ζωοποιός ψυχή της (πρβλ. Α΄ Κορ. 12, 1-28). Από την αρχήν της Θεανθρωπίνης οικονομίας της σωτηρίας το Άγιον Πνεύμα έθεσε εαυτό εις την βάσιν της Εκκλησίας, εις την βάσιν του σώματος του Χριστού, «του Λόγου κτίσαν την σάρκωσιν» (Βλ. Οκτώηχος, ήχος α΄ Κανών Μεσονυκτικού Κυριακής, Ωδή Α΄). Δια του Αγίου Πνεύματος ο Χριστός ζη και μένει εν ημίν και ημείς ζώμεν και εσμέν εν Αυτώ. Τούτο  μας μαρτυρεί η ιδία η παρουσία του Αγίου Πνεύματος εν ημίν (πρβλ. Α΄ Ιω. 3, 24).