Ιερομόναχος Ευθύμιος Τρικαμηνάς. ερμηνεία του 15ου Κανόνος από το νέο βιβλίο του, που μόλις κυκλοφόρησε.

 Ἐν συνεχείᾳ στήν ἴδια πρώτη συνέλευσι τῆς Συνόδου προσήχθησαν ἄλλοι ἑπτά Ἐπίσκοποι, οἱ ὁποῖοι εἶχαν προσχωρήσει στήν εἰκονομαχική αἵρεσι. Καί αὐτοί ἐν μετανοίᾳ, διά τήν ἄρνησι τῆς πίστεως, ἐζήτουν νά ἐνταχθοῦν πάλι στήν Ἐκκλησία. Μέ αὐτούς ἀσχολήθηκε πολύ ἐκτενέστερα ἡ Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος, ἐγένοντο πάμπολλες συζητήσεις τῶν Πατέρων διά τό πῶς θά τούς ἀποδεχθοῦν καί ἀνεγνώσθησαν διάφορα κείμενα ἁγίων Πατέρων καί Συνόδων. Σέ κάποια στιγμή τῆς συζητήσεως διελέχθησαν τά ἑξῆς:

«Ταράσιος ὁ ἁγιώτατος πατριάρχης εἶπεν· ἀρτίως οὖν καί ἡμεῖς κατά τόν καιρόν τοῦτον τήν ἀναφυεῖσαν αἵρεσιν πῶς ὀφείλομεν δέξασθαι; Ἰωάννης ὁ θεοφιλέστατος τοποτηρητής τοῦ ἀποστολικοῦ θρόνου τῆς ἀνατολῆς εἶπεν · ἡ αἵρεσις χωρίζει ἀπό τῆς

ἐκκλησίας πάντα ἄνθρωπον. Ἡ ἁγία σύνοδος εἶπε· τοῦτο εὔδηλόν ἐστιν» (ὅπ. ἀν.3,733).

Δηλαδή ἐφ’ ὅσον ὑπάρχει αἵρεσις, αὐτός πού τήν ἀποδέχεται καί ὑπάγεται εἰς αὐτήν, χωρίζεται ἀμέσως ἀπό τήν Ἐκκλησία. Αὐτό ὁμολόγησε ἡ Οἰκουμενική Σύνοδος καί ἀπό αὐτό πάλι καταδεικνύεται ὅτι ἐν καιρῷ αἱρέσεως ἡ ἀποτείχισις εἶναι ἡ μόνη ὁδός σωτηρίας. Τελικῶς καί αὐτούς τούς Ἐπισκόπους, ἐφ’ ὅσον ἀνέγνωσαν τούς λιβέλλους ἐναντίον τῆς αἱρέσεως, τούς ἀπεδέχθη ἡ Σύνοδος καί τούς ἀπέδωσε καί τούς ἐπισκοπικούς θρόνους των.

Πρίν κλείσομε τήν ἀναφορά μας στή Ζ΄ Οἰκουμενική καί προκειμένου νά γίνη πλήρως κατανοητό τό γιατί δέν ἐτιμωροῦντο ὅσοι ἐν καιρῷ αἱρέσεως δέν ἀπετειχίζοντο ἀπό τούς αἱρετικούς Πατριάρχες καί Ἐπισκόπους, θά ἀναφέρωμε καί ἕνα τμῆμα εἰς τό ὁποῖο οἱ Πατέρες, προκειμένου νά βεβαιωθοῦν διά τό πῶς θά ἀντιμετωπίσουν τούς μετανοοῦντας καί ἐπιστρέφοντας ἐκ τῆς αἱρέσεως, ἀνέγνωσαν τμῆμα τῶν πρακτικῶν της Δ΄ ἐν Χαλκηδόνι Συνόδου, τό ὁποῖον ἔχει ὡς ἑξῆς:

«Ἡ ἁγία σύνοδος εἶπε · ἀναγνωσθήτω καί τά λοιπά τῶν κανονικῶν χρήσεων. Ἔτι Κωνσταντῖνος ὁ εὐλαβέστατος διάκονος καί νοτάριος τοῦ εὐαγοῦς πατριαρχείου ἀνέγνω ἐκ τῶν πεπραγμένων τῆς ἁγίας καί οἰκουμενικῆς τετάρτης συνόδου τῆς ἐν Χαλκηδόνι. “Οἱ ἀνατολικοί καί οἱ σύν αὐτοῖς εὐλαβέστατοι ἐπίσκοποι ἐξεβόησαν · πάντες ἡμάρτομεν, πάντες συγγνώμην αἰτοῦμεν. Καί αὖθις Θαλάσσιος, Εὐσέβιος καί Εὐστάθιος οἱ εὐλαβέστατοι ἐπίσκοποι εἶπον · πάντες ἡμάρτομεν, πάντες συγγνώμην αἰτοῦμεν. καί μεθ’ ἕτερα. Καί ἀναστάς ὁ εὐλαβέστατος ἐπίσκοπος Γουβενάλιος ἅμα αὐτοῖς μετῆλθον εἰς τό ἄλλο μέρος · καί ἀνεβόησαν οἱ ἀνατολικοί καί οἱ σύν αὐτοῖς εὐλαβέστατοι ἐπίσκοποι · ὁ Θεός καλῶς ἤνεγκέ σε ὀρθόδοξε, καλῶς ἦλθες. καί μεθ’

ἕτερα πλεῖστα. Οἱ Ἰλλυρικιανοί εὐλαβέστατοι ἐπίσκοποι εἶπον · πάντες ἐσφάλημεν, πάντες συγγνώμην αἰτοῦμεν”» (ὅπ. ἀν., 3, 736).

Αὐτός λοιπόν εἶναι ὁ λόγος διά τόν ὁποῖο οἱ Πατέρες ἐν τῇ εὐσπλαγχνίᾳ των καί ἐφ’ ὅσον ἐμετανόουν διά τήν ἔλλειψιν τῆς ὁμολογίας τῆς πίστεως καί τόν συμβιβασμό,

δέν ἐτιμωροῦσαν ὅσους δέν ἀπετειχίζοντο ἐν καιρῷ αἱρέσεως, ἀπό τούς αἱρετικούς Πατριάρχες καί Ἐπισκόπους. Τό γεγονός ὅτι καί οἱ ἴδιοι οἱ προσερχόμενοι αἱρετικοί

ἀντιμετώπιζον τούς ἑαυτούς των ὡς παραβάτας ἐν καιρῷ αἱρέσεως, δεικνύει ὅτι ἡ ἀποτείχισις ἦτο Παράδοσις τῆς Ἐκκλησίας. Τό πῶς, τώρα, δύναται νά χρησιμοποιηθῆ ὡς ἐπιχείρημα ὑπέρ τῆς δυνητικῆς ἑρμηνείας τοῦ ΙΕ ἱεροῦΚανόνος τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου, τό ὅτι δηλαδή οἱ μή ἀποτειχισθέντες ἐν καιρῷ αἱρέσεως δέν ἐτιμωρήθησαν,

αὐτό μόνο σέ ἡμέρες ἀλλοιώσεως τοῦ ὀρθοδόξου φρονήματος (ὅπως συμβαίνει στίς ἡμέρες μας) δύναται νά γίνη.