Ιερομόναχος Ευθύμιος Τρικαμηνάς: Το υποχρεωτικό του 15ου Κανόνος.

α΄.

Ὁ 15ος Κανών τῆς Πρωτοδευτέρας Συνόδου

καί Προσέγγισις τῶν Νοημάτων του.

Τά ὁρισθέντα περί πρεσβυτέρων καί Ἐπισκόπων καί Μητροπολιτῶν πολλῷ μᾶλλον ἐπί Πατριαρχῶν ἁρμόζει. Ὥστε εἴ τις Πρεσβύτερος ἤ Ἐπίσκοπος, ἤ Μητροπολίτης τολμήσοι ἀποστῆναι τῆς πρός τόν οἰκεῖον Πατριάρχην κοινωνίας, καί μή ἀναφέροι τό ὄνομα αὐτοῦ κατά τό ὡρισμένον καί τεταγμένον, ἐν τῆ θείᾳ Μυσταγωγίᾳ, ἀλλά  πρό ἐμφανείας συνοδικῆς καί τελείας αὐτοῦ κατακρίσεως σχίσμα ποιήσοι · τοῦτον ὥρισεν ἡ ἁγία Σύνοδος πάσης ἱερατείας παντελῶς ἀλλότριον εἶναι εἴ μόνον

ἐλεγχθείη τοῦτο παρανομήσας.

»Καί ταῦτα μέν ἐσφράγισταί τε καί ὥρισται περί τῶν προφάσει τινῶν ἐγκλημάτων τῶν οἰκείων ἀφισταμένων προέδρων, καί σχίσμα ποιούντων καί τήν ἕνωσιν τῆς Ἐκκλησίας διασπώντων.

»Οἱ γάρ δι’ αἵρεσίν τινα παρά τῶν ἁγίων Συνόδων, ἤ Πατέρων, κατεγνωσμένην, τῆς πρός τόν πρόεδρον κοινωνίας ἑαυτούς διαστέλλοντες, ἐκείνου δηλονότι τήν αἵρεσιν δημοσίᾳ κηρύττοντος, καί γυμνῇ τῇ κεφαλῇ ἐπ’ Ἐκκλησίας διδάσκοντος,

οἱ τοιοῦτοι οὐ μόνον τῇ κανονικῇ ἐπιτιμήσει οὐχ ὑπόκεινται πρό συνοδικῆς διαγνώσεως ἑαυτούς τῆς πρός τόν καλούμενον Ἐπίσκοπον κοινωνίας ἀποτειχίζοντες, ἀλλά καί τῆς πρεπούσης τιμῆς τοῖς ὀρθοδόξοις ἀξιωθήσονται. Οὐ γάρ Ἐπισκόπων, ἀλλά ψευδεπισκόπων καί ψευδοδιδασκάλων κατέγνωσαν, καί οὐ σχίσματι τήν ἕνωσιν τῆς Ἐκκλησίας κατέτεμον, ἀλλά σχισμάτων καί μερισμῶν τήν ἐκκλησίαν ἐσπούδασαν ρύσασθαι».1 (Πηδάλιον, σελ. 358)

Τό πρῶτο τμῆμα ὁρίζεται ἀπό τήν ἀρχή ἕως τό «εἰ μόνον τοῦτο ἐλεγχείη παρανομήσας». Αὐτό τό τμῆμα εἶναι συνέχεια θά λέγαμε τῶν δύο προηγουμένων ἱερῶν Κανόνων τῆς Συνόδου αὐτῆς, ἤτοι τοῦ ΙΓ΄ καί ΙΔ΄ οἱ ὁποῖοι παρομοίως

ὁρίζουν ὅτι ἀπαγορεύεται ἡ διά τῆς διακοπῆς τῆς μνημονεύσεως ἀπόσχισις τῶν διακόνων καί ἱερέων ἀπό τούς Ἐπισκόπους καί τῶν Ἐπισκόπων ἀπό τούς Μητροπολίτας των μέ τήν δικαιολογίαν ὅτι οἱ προϊστάμενοι αὐτοί τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν ὑπέπεσαν σέ κάποια βαριά παραπτώματα, πρίν τούς κρίνει καί καταδικάσει ἡ ἁρμοδία Σύνοδος. Παρομοίως λοιπόν καί ὁ παρών ΙΕ΄ ἱερός Κανών ὁρίζει στό πρῶτο του τμῆμα, πώς ὅ,τι ἰσχύει περί τῶν ἄλλων ἱερωμένων, τό ἴδιο νά ἰσχύη καί διά τούς Πατριάρχας. Δηλαδή ἀπαγορεύεται κάποιος κληρικός νά ἀποσχισθῆ διά τῆς διακοπῆς τῆς μνημονεύσεως ἀπό τόν Πατριάρχη μέ τήν δικαιολογία ὅτι ὁ Πατριάρχης ὑπέπεσε σέ κάποια βαρειά παραπτώματα, πρίν αὐτός κριθῆ καί κατακριθῆ ἀπό τήν ἁρμοδία Σύνοδο. Αὐτά ὅλα οἱ Πατέρες τῆς Συνόδου αὐτῆς τά νομοθετοῦν, ὅπως ἀναφέρουν, στόν πρῶτο ἀπό τούς τρεῖς αὐτούς

1. Ὁ χωρισμός τοῦ Κανόνος σέ τρεῖς παραγράφους εἶναι δικός μας, διότι βοηθᾶ εἰς τήν κατανόησί του καί διαχωρίζει βασικά νοήματα καί ἐνέργειες σέ ἀνάλογες περιπτώσεις.

Κανόνες (τόν ΙΓ΄) διά νά πολεμηθῆ καί καταβληθῆ ἡ μεθοδεία τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος, βλέποντας νά καταβάλλωνται οἱ αἱρέσεις τίς ὁποῖες ἐνσπείρει, προσπαθεῖ διά τῶν σχισμάτων νά διαιρέση τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. «Τάς τῶν αἱρετικῶν ζιζανίων ἐπισπορᾶς ἐν τῇ τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίᾳ ὁ παμπόνηρος καταβαλών, καί ταύταις ὁρῶν τῇ μαχαίρᾳ τοῦ πνεύματος ἐκτεμνομένας προρρίζους, ἐφ’ ἑτέραν ἦλθε μεδοδείας ὁδόν, τῇ τῶν σχισματικῶν μανίᾳ τό Χριστοῦ σῶμα μερίζειν ἐπιχειρῶν».

Αὐτό τό τμῆμα, τό ὁποῖο εἶναι καί ἡ ἀρχή τῶν τριῶν περί μνημονεύσεως καί σχισμάτων Κανόνων, εἶναι πολύ σημαντικό, διότι δηλώνει ἐναργῶς ὅτι ἡ πρώτη μέριμνα τοῦ διαβόλου εἶναι νά ἐνσπείρη αἱρέσεις μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἐφ’ ὅσον βλέπει ὅτι αὐτές καταβάλλονται συνοδικῶς, ὁμολογιακῶς καί μαρτυρικῶς, τότε προσπαθεῖ διά τῶν σχισμάτων νά διασπάση τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἐφ’ ὅσον λοιπόν ὑπάρχουν αἱρέσεις μή καταβληθεῖσες, ἀλλά ἀπεναντίας αὐξανόμενες καί ἐπεκτεινόμενες, εἶναι μάταιο νά προσπαθοῦμε νά διατηρήσωμε ἑνότητα πολεμῶντας τά σχίσματα. Διότι πρωτίστως ἡ ἑνότης εἰς τήν Ἐκκλησία εἶναι ἑνότης πίστεως.

Συνεχίζεται.