ΕΟΡΤΟΔΡΟΜΙΟΝ

Τροπάριον.
Ως πόκω γαστρί παρθενική, κατέβης υετός Χριστέ, και ως σταγόνες εν γη στάζουσαι· Αιθίοπες και Θαρσείς, και Αράβων νήσοί τε, Σαβά Μήδων, πάσης γης, κρατούντες προσέπεσόν σοι Σωτήρ. Δόξα τη δυνάμει σου Κύριε.

Ερμηνεία.

Δύο είναι αι παρουσίαι του Δεσπότου Χριστού, πρώτη και Δευτέρα. Και η μεν πρώτη εστάθη ταπεινή, ήσυχος, κρυφία και πενιχρά· η δε Δευτέρα έχει να γένη ένδοξος, εξάκουστος και φοβερά. Ο δε Ιερός Μελωδός αφείς την δευτέραν παρουσίαν του Κυρίου την ένδοξον και φοβεράν, περί μόνης της πρώτης της ησύχου και ταπεινής αναφέρει εν τω παρόντι Τροπαρίω· της οποίας αινίγματα και σύμβολα ήτον το ποκάρι των μαλλίων και αι σταλαγματίαι της βροχής. Δανειζόμενος λοιπόν από την προφητείαν εκείνην του Δαβίδ την λέγουσαν: «Καταβήσεται ως υετός επί πόκον, και ωσεί σταγών η στάζουσα επί την γην» (Ψαλμ. οα: 6), λέγει ούτω:
«Συ, ω Χριστέ, κατέβης εις την κοιλίαν της Παρθένου με τόσην ησυχίαν και κρυφιότητα, ώστε δεν εδυνήθη να καταλάβη τινάς τον τρόπον της καταβάσεώς σου, ούτε από τους Αγγέλους, ούτε από τους ανθρώπους»· καθώς και η βροχή όταν πίπτη επάνω εις το απαλόν ποκάρι των μαλλίων, πίπτει ησύχως, και δεν προξενεί κανένα κρότον και αίσθησιν (Έλλειψις δε ευρίσκεται εδώ της Ενπροθέσεως, και πρέπει να υπακούεται αύτη, ούτως «Ως εν πόκω εν γαστρί παρθενική κατέβης υετός Χριστέ»). Ομοίως καθώς αι σταλαγματίαι της βροχής, όταν μεν πίπτουν επάνω εις σκληράς και αντιτύπους πέτρας, προξενούσι κρότον και ταραχήν, όταν δε πίπτουν επάνω εις το απαλόν χώμα της γης, ησύχως και αταράχως πίπτουσι· τοιουτοτρόπως και συ, ω Θεάνθρωπε Ιησού Χριστέ, ησύχως και κρυφίως κατέβης εις την Παρθένον. Σταγών δε, κατά τον Ζυγαδηνόν Ευθύμιον, είναι εκείνη η σταλαγματία όπου πίπτει ανεπαισθήτως από τα νέφη προτού να κινήση η βροχή, ήτις καταβαίνει κάποτε κάποτε, και μία μία. Με το ποκάρι δε των μαλλίων παρομοιάζεται η κοιλία της Θεοτόκου, πρώτον, διότι ήτον από το γένος του Αδάμ, όστις ως εν πρόβατον απεπλανήθη από την εκατοντάδα των προβάτων, κατά την εν Ευαγγελίοις του Κυρίου παραβολήν. Δεύτερον, διότι από την Παρθένον υφάνθη ένδυμα αφθαρσίας, τόσον εις τον Αδάμ τον γυμνωθέντα δια την παράβασιν, όσον και εις όλους τους απογόνους του. Και τρίτον, δια να φανή εις την Παρθένον τελεσιουργούμενον το θαύμα εκείνο το επί του Γεδεών γενόμενον· όπερ ήτον γη και ποκάρι· εξ ων ποτέ μεν η γη εβρέχετο μόνη, το δε ποκάρι έμενεν άβροχον· ποτέ δε εβρέχετο το ποκάρι, η δε γη έμενεν άβροχος· καθώς αναφέρεται η Ιστορία αύτη εις το Βιβλίον των Κριτών εν κεφαλαίω στ΄. Ούτω μεν ενόησε το Τροπάριον τούτο Θεόδωρος ο των Κανόνων εξηγητής, εκλαμβάνων εις την κρυφίαν και ήσυχον επιδημίαν του Θεού Λόγου, τα δύο ομοιώματα ταύτα, τον πόκον μετά της βροχής, και την σταγόνα μετά της γης. Ο δε Μελωδός Κοσμάς φαίνεται, ότι το ομοίωμα των σταγόνων το προσαρμόζει εις τα ακόλουθα Έθνη: ήτοι εις τους Αιθίοπας και Θαρσείς και τους λοιπούς· λέγει γαρ, ότι καθώς αι σταγόνες της βροχής πίπτουν από το ύψος των νεφελών κάτω εις την γην, ούτω και οι Αιθίοπες και Θαρσείς και αι νήσοι των Αράβων και οι άρχοντες και εξουσιασταί της Σαβά και των Μήδων και όλης της γης επρόσπεσον εις εσέ τον Σωτήρα του Κόσμου, και αφέντες το ύψος της υπερηφανίας των, εταπεινώθησαν ενώπιόν σου και σε επροσκύνησαν. Αιθίοπες δε αισθητώς μεν, είναι οι κατοικούντες εις την ανατολήν και εις τα άκρα της δύσεως· νοητώς δε, είναι οι Δαίμονες οι σκοτεινοί και ζεζοφωμένοι, οίτινες προσέπεσον τω Χριστώ και μη θέλοντες, κατά το «Ίνα εν τω ονόματι Ιησού παν γόνυ κάμψη επουρανίων και επιγείων και καταχθονίων» (Φιλιπ. β: 10). Θαρσείς δε είναι οι την Καρχηδόνα κατοικούντες, ήτις ήτον πρώτη πόλις της Λιβύας, κατά τον Θεοδώριτον. Νήσοι δε των Αράβων είναι αι εν τω Αραβικώ κόλπω και Ωκεανώ περιεχόμεναι· ή δια των νήσων αυτών φανερώνονται όλαι αι νήσοι της θαλάσσης. Σαβά δε είναι πόλις της Ινδίας ή της ευδαίμονος Αραβίας, η πλέον ονομαστή και περίφημος, από την οποίαν ήλθεν εις τον Σολομώντα και η Σαβά Βασίλισσα. Δια μέσου δε των περιφήμων τούτων Εθνών και Βασιλειών εφανέρωσεν ο Μελωδός όλας ομού τας Βασιλείας και τα Έθνη του Κόσμου, όπου επίστευσαν εις τον Χριστόν, και υπετάχθησαν εις Αυτόν. Τα ονόματα δε ταύτα των Εθνικών ερανίσθη ο Μελωδός από τον οα΄ Ψαλμόν τον λέγοντα: «Ενώπιον Αυτού προπεσούνται Αιθίοπες, και οι εχθροί Αυτού χουν λείξουσι· Βασιλείς Θαρσείς και νήσοι δώρα προσοίσουσι· Βασιλείς Αράβων και Σαβά δώρα προσάξουσι· και προσκυνήσουσιν Αυτώ πάντες οι Βασιλείς της γης· πάντα τα Έθνη δουλεύσουσιν Αυτώ».

Δεν υπάρχουν σχόλια: